Noordhof – Slor

Het raadsel van de naam Noordhof in de familie Slor opgelost

De moeder van mijn oma was Henderika Katrina Slor, geboren 10 mei 1885 en overleden 24 mei 1961 te Muntendam.

De Muntendammer familie Slor kent zijn oorsprong in Noordbroek. Tijdens het onderzoek is er verwarring als blijkt dat de familie behalve de naam Slor ook de naam Noordhof gebruikt. Een aantal kinderen zijn in het geboorteregister ingeschreven als Noordhof, dit is bij een aantal later bij vonnis van de rechtbank hersteld in Slor. Er is echter geen relatie aangetoond met de familie Noordhof(f) uit Noordbroek. De gedachten die over bleven: was er misschien een Slor werkzaam als dagloner bij deze boerenfamilie en ontleende hij daaraan zijn naam of was er misschien toch nog een andere reden.

De reden waarom de familie gebruik maakte van twee namen bleek te zijn verborgen in de geschiedenis. Mijn onderzoek heeft zich toegespitst op het gebruik en de oorsprong van de familienamen van Slor en Noordhof in relatie tot de familie Slor.

De oudst bekende stamvader van de familie Slor in mannelijke lijn is Focko Alberts, die op 8 augustus 1773 in Noordbroek huwde met Aaltjen Geerts.[1] Uit dit huwelijk stammen twee zoons: Albert en Geert. Zowel Albert en Geert zijn vernoemd naar hun beide grootvaders. Focko Alberts was eerder getrouwd met Anje Aijlts, zij trouwden op 24 mei 1767 in de kerk te Noordbroek.[2]  Uit dit huwelijk 2 dochters nl. Ida en Lumme.

Albert is op 5 juni 1774 geboren in Noordbroek en is aldaar gedoopt op 12 juni van datzelfde jaar. [3] Geert is behoorlijk jonger en is op 10 december 1786 geboren in Noordbroek en daar gedoopt op 10 augustus 1786.[4]

Waarschijnlijk nemen de twee broers Albert en Geert in 1811 de naam Noordhof aan, ook hun halfzuster Lumme (Lumke, Lummigjen) treffen we later aan met de naam Noordhof.
Vanaf deze twee zoons (Albert Fockens en Geert Fockens) volgen we de familienamen die worden gehanteerd. Uit onderzoek is gebleken dat Geert uitsluitend gebruik maakte van de naam Noordhof(f). Toen hij op 18 mei 1818 huwde te Nieuwolda zette hij zijn handtekening met deze naam. Hij was op dat moment 31 jaar oud en boerenknecht te Nieuwolda.

Voor zover bekend had het echtpaar van Noordhoff-van der Werf geen kinderen. In de Burgerlijke Stand (BS) van de provincie Groningen komen we na het huwelijk alleen nog de overlijdensakten van beiden tegen, waar uitsluitend de naam Noordhoff is gebruikt. De namen van zijn ouders staan in de huwelijksakte slechts vermeld met voornaam en patroniem.

De oudste zoon Albert huwde vóór de invoering van de Burgerlijke Stand, op 6 oktober 1799, te Zuidbroek, zodat we ook hier nadere waardevolle informatie missen over de familienamen. Zowel Albert als zijn echtgenote zijn op dat moment woonachtig in Zuidbroek. Wanneer we het doopboek van Zuidbroek volgen, zijn de eerste drie kinderen geboren in Zuidbroek, te Uiterburen. Van de vierde is dit niet bekend, maar waarschijnlijk is ook hij daar geboren.

• Albert – geb. 11 januari 1800, ged. 19 januari 1800
• Aaltje – geb. 22 december 1802, ged. 2 januari 1802
• Fokke – geb. 14 september 1808, ged. 25 september 1808
• Geert Slor – geb. 26 april 1812

Na de invoering van de BS wordt de jongste zoon Geert vermeld met de naam Slor. Om nu aan te nemen dat de familienaam van de vader en de drie andere kinderen zodoende ook Slor is, is verleidelijk om aan te nemen, maar uitgerekend Geert is een zeldzaam gebruiker van de naam Slor. De laatste keer dat hij dat doet, is tijdens zijn huwelijk op 11 juli 1840 te Nieuwolda. Hier wordt de oplossing van de zaak van de namen van Slor en Noordhof echter wel aangedragen: zowel vader als moeder dragen de achternaam Slor. Na zijn huwelijk heeft geen van zijn kinderen de naam Slor gekregen of gebruikt. In zijn overlijdensakte uit 1885 wordt Geert Noordhof gebruikt.

De beide dochters gebruikten de naam Slor nooit. Tijdens hun huwelijken gebruikten beiden de naam Noordhof(f).

De oudste zoon Albert gebruikte de naam Slor echter wel. Vier van zijn vijf kinderen heten Slor. De jongste kreeg in 1835 de naam Noordhof.

Vanwege het veelvuldige gebruik van de naam Noordhof lijkt het erop dat de familienaam van Focko Alberts en zijn nakomelingen Noordhof moet zijn. Bij het overlijden van zoon Albert Fokkes Slor in 1844 wordt de naam Noordhof gebruikt, alsof de naam Slor nooit is gebruikt of bekend is geweest.

We komen bij de echtgenote van Albert Fokkes “Slor”, Hindrikjen Alberts. Zij is geboren op 19 december 1775 te Zuidbroek, in Uiterburen en ze is gedoopt op 31 december 1775. Ze wordt vaker zonder dan met een handtekening aangetroffen in de registers, maar we hebben geluk in 1840.

Jammer genoeg tekende Albert Slor de huwelijksakte niet, wegens zwakheid van gezigt.

Omdat Hindrikje Alberts ook de naam Slor gebruikt is het zodoende de moeite waard om te onderzoeken of deze naam in haar familie ook voorkomt. Omdat de geboortedatum en –plaats nauwkeurig in haar overlijdensakte staan vermeld (19 december 1775, te Zuidbroek) kunnen de ouders van Hindrikje met grote zekerheid worden gevonden in het doopboek van Zuidbroek en dit zijn Albert Jans en Aaltjen Jans. Het echtpaar huwde op 23 mei 1756 te Zuidbroek.[5]

Omdat de tijdspanne tussen 1756 en 1775 wel erg groot is, zijn er meerdere kinderen te verwachten, die dan ook zijn gevonden in de registers:

• Jan Alberts – geb. 11 september 1756 (Uiterburen), ged. 19 september 1756 [6]
• Gerrit – geb. 12 februari 1761 (Uiterburen), ged. 8 maart 1761 [7]
• Aaltjen – geb. 10 juli 1763 (Uiterburen), ged. 17 juli 1763 [8]
• Hindertjen – geb. 20 juli 1766 (Uiterburen), ged. 27 juli 1766 [9]
• Jan – geb. 25 mei 1768 (Uiterburen), ged. 29 mei 1768 [10]
• Hindrikjen – geb. 19 december 1775 (Uiterburen), ged. 31 december 1775 [11]

In geen van de vermeldingen wordt echter melding gemaakt van een familienaam. Met het voorkomen van twee Jannen en twee Hindrikjes, is het waarschijnlijk dat deze twee kinderen jong zijn overleden. In dit geval blijkt dat Zuidbroek het register van begrafenissen heeft bijgehouden en dit is een zeldzame uitzondering. Eindelijk duiken de familienamen (en bijnamen) op, die werden gebruikt in Zuidbroek, zo ook het geval met de naam Slor.

• Jan Alberts (1756) werd slechts zes jaar oud en werd begraven op 22 januari 1763. In de notitie staat de naam Slor vermeld.[12]
• Gerrit (1761) werd slechts één jaar oud en werd begraven op 4 juni 1762. Ook hier wordt de naam Slor vermeld.[13]
• Aaltjen (1763) werd 38 jaar en werd begraven op 3 juli 1801. Vermelding van de naam Slor.[14]
• Jan (1768) werd 13 jaar en werd begraven op 30 april 1782. Vermelding van de naam Slor. [15]
• Hindertjen (1766) werd slechts enkele dagen oud en werd begraven op 5 augustus 1766. Vermelding van de naam Slor.[16]

Moeder Aaltjen Jans, de weduwe van Albert Slor, werd begraven op 26 september 1811, nalatende haar dochter in Uiterburen.[17] Ze overleed volgens het Overlijdensregister van Zuidbroek op 20 september 1811 op 82-jarige leeftijd, in het huis nr. 54 te Zuidbroek.[18] In 1811 werd slechts gesproken over een nagelaten dochter (Hindrikjen (II)).

Het huis in Zuidbroek

Omdat deze nagelaten dochter woonde in Uiterburen en aangezien zowel zij alsook Albert Fokkes (Slor) in Zuidbroek overlijden na de eerste kadastrale opmeting, is het mogelijk geweest het huis te traceren. Mogelijk is dit hetzelfde huis geweest dat vanaf 1756 al werd gebruikt door de familie Slor. Het huis staat bekend met de kadastrale aanduiding B228 in de gemeente Zuidbroek. Het is een arbeidershuisje, met aan de noordkant een bescheiden tuin (B227). Het huisje stond schuin tegenover de boerderij van Fokko Everts Heikens (A406), ongeveer ter hoogte van het huidige Uiterburen 40. Het zal een – naar verhouding – kleine woning zijn geweest, die in het kadaster wordt aangeduid in de laagste klasse, 10. Als het gezin van Albert Fokkes Noordhof (Slor) en Hindrikje Alberts Slor in hetzelfde huisje heeft gewoond als van haar ouders, is het mogelijk dat de familienaam op deze manier (althans in de volksmond) is overgegaan op de echtgenoot en zijn kinderen, al is dit slechts speculatie.

Conclusie

Uit dit onderzoek is gebleken dat niet de voorouders van Albert Fokkes Slor (Noordhof) de stamouders van de familienaam Slor zijn geweest, maar dat deze afkomstig is geweest van de (voor)ouders van Hindrikje Alberts. Dit is met name aangetoond aan de hand van het begraafregister van Zuidbroek, waar in deze tak van de familie de naam van Slor aantoonbaar sinds 1762 is gebruikt. De oorsprong van de naam Slor ligt dan ook niet in Noordbroek, maar in Zuidbroek.

Bronnen:

[1] DTB Noordbroek, inv.nr. 330, f° 239.

[2] DTB Noordbroek, inv.nr. 330, f°  229

[3] DTB Noordbroek, inv.nr. 330, f° 324. De geboortedatum wordt bevestigd in de overlijdensakte van Albert, Overlijdensregister Noordbroek 1844, aktenr. 16.

[4] DTB Noordbroek, inv.nr. 330, f° 349.

[5] DTB Zuidbroek en Muntendam, inv.nr. 586, f° 149.

[6] DTB Zuidbroek en Muntendam, inv.nr. 586, f° 27.

[7] DTB Zuidbroek en Muntendam, inv.nr. 586, f° 37.

[8] DTB Zuidbroek en Muntendam, inv.nr. 586, f° 42.

[9] DTB Zuidbroek en Muntendam, inv.nr. 586, f° 49v.

[10] DTB Zuidbroek en Muntendam, inv.nr. 586, f° 53.

[11] DTB Zuidbroek en Muntendam, inv.nr. 586, f° 70.

[12] DTB Zuidbroek en Muntendam, inv.nr. 589, f° 130.

[13] DTB Zuidbroek en Muntendam, inv.nr. 589, f° 123.

[14] DTB Zuidbroek en Muntendam, inv.nr. 589, f° 237.

[15] DTB Zuidbroek en Muntendam, inv.nr. 589, f° 193.

[16] DTB Zuidbroek en Muntendam, inv.nr. 589, f° 140.

[17] DTB Zuidbroek en Muntendam, inv.nr. 589, f° 270.

[18] Overlijdensregister Zuidbroek 1811, aktenr. 11.